مسجد سجاد مشهد

امامزاده عبدالمهیمن مرتبط با عصر قاجار میباشد مسجد سجاد مشهد و در بوشهر، محله امامزاده واقع گردیده و این تاثیر در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۷۷ با شمارهٔ تصویب ۲۱۷۴ به‌تیتر یکی اثر ها ملی جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسیده میباشد.امامزاده عبدالمهیمن زیارتگاهی میباشد که در زمان قاجار در بوشهر و مجاورت ریشهر قدیم تاسیس شده است. این بقعه در محله امامزاده واقع گردیده و در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۷۷ با شماره تصویب ۲۱۷۴ به‌تیتر یک کدام از اثر ها ملی جمهوری اسلامی ایران به تصویب رزرو مسجد سجاد مشهد رسیده میباشد. به دفعات زیاد نوسازی هایی درین عمارت دیرین انجام یافته میباشد. آرامگاه دارنده گنبدی شلجمی صورت میباشد که علامت از معماری فرصت قاجار دارااست. مدل و مشی چوب سازی های سابق که در نواحی خلیج عجم اعمال میشد در درب ورودی امامزاده به طور کامل مشاهده آدرس مسجد سجاد مشهد می شود. بر رواق داخلی آرامگاه لوحه ایی وجود داراست که پر‌نور می نماید امامزاده عبدالمهیمن از فرزندان حضرت علی(ع) و سیدی فقید و پسندیده سیرت بود و در سال ۳۱۲ هجری قمری در بوشهر در سپری شد شماره تلفن مسجد سجاد مشهد و در آنجا به خاک امانت شد‌ه‌است.

آرامگاه روحانی احمد جامی، صوفی خراسانی مسجد سجاد مشهد و شعر سرا اهل ایران در مسیر مشهد به هرات قراردارد. که به جهت وجود مزار روضه خوان الاسلام احمد جامی ملقب به ابونصر احمد ژنده پیل مشهور به روضه خوان استکان، تربت لیوان اسم گرفته میباشد.

روضه خوان احمد جامی در قرن پنجم و ششم هجری قمری می زیسته میباشد، و از عرفای این عصر به حساب آورده می شود. محل تولد او روستای نامق ترشیز (کاشمر) میباشد. احمد استکان رزرو مسجد سجاد مشهد را سازه به درخواست خودش در خارج ده «معد آباد» به خاک سپردند.

معد آباد در طول روضه خوان الاسلام احمد جامی دهی بوده میباشد در اطراف استکان و اکنون اسم محل و کوچه ای بسیار دیرین در تربت استکان میباشد.

این زیارتگاه بوسیله سیاحان اروپایی قرن نوزدهم میلادی بازدید و تعریف گردیده است. مزار روضه خوان استکان در انتهای حیاطی جای‌دارد که بناهایی از قرن (سیزدهم تا قرن نوزدهم آدرس مسجد سجاد مشهد میلادی – ۷ تا ۱۳ هجری) وجود داراست.

این بناها دربرگیرنده مساجد، مدرسه ها، خانقاه، آب انبار و احیانا آرامگاه هایی برای اشخاص دیگر میباشد. طرح مزار از نوع حظیره میباشد. ده سازه در این شرکت وجود دارااست و از مهم‌ترین شماره تلفن مسجد سجاد مشهد بناهای آرامگاهی جمهوری اسلامی ایران میباشد.

مسجد ملک کرمان پیشینه ای حدود یک هزار سال مسجد سجاد مشهد دارد و اولی مسجد جامع شهر کرمان و از مساجد زیبای ایران است که تا زمان آل مظفـرو احـداث “مسجد جامع مظفـری”، بـه عـنـوان هسته ی مرکزی اجتماعات کرمان شناخته شـده بـود در گذشته های بدور جز دولت ها شهر بوده و تزیینات متفاوتی از فرصت های گوناگون تاریخی را در خود جای داده می‌باشد.

مسجد ملک کرمان، مطرح ترین و قدیمی ترین مسجد کرمان اسـت کـه احـداث آن در عهـد ملک تورانشاه از حکام سلاجقه کرمان در سالهای ۴۷۷ الی ۴۹۰ هجری صـورت گرفته می باشد.

این مسجد از نظر مساحت و سبک ساختمان ، دارای ۱۱۰ متر طـول و ۸۰ متـر عرض هست.

بزرگ ترین ایـوان آن در ضلع غربی و بقیه در شمال و جنـوب و شـرق مسجـد قـرار دارااست.

برج سلجوقی آجری نیز در همیـن رزرو مسجد سجاد مشهد مـحـدوده واقع گردیده‌است که در ضلع شمال شرقی مسجد ملک کرمان قرار گرفته می‌باشد.

در دیگر ضلع های مسجد نیز شبستان هایی وجود دارد که دارای شهرت ترین آن شبستان امام حسن (ع) واقع هست.

در ضلع غربی، سه درب ورودی وجود دارااست.

سردر جنوب غربی آدرس مسجد سجاد مشهد آن او‌لین ورودی مسجد امام کرمان بوده هست و ابعاد با دخل و تصرفاتی که در ادوار مختلف در بنای مسجد صورت گرفته و به خصوص با احداث خیابان مسجدملک درهای شمالی و شرقی نیز باز گردیده‌است.

در گذشته قناتی به نام مستوره (منسوب به دختر ملک توران سلطان یکم) وجود داشته که آب قنات از طـريـق فـواره ای به صحن مسجد ملک کرمان منتقل می گردیده شماره تلفن مسجد سجاد مشهد است.

آرامگاه روحانی ابوالحسن خرقانی در روستای قلعه‌تازه خرقان مسجد سجاد مشهد میباشد. روضه خوان ابوالحسن خرقانی از عارفان و نامداران پاسداشت فرهنگ و تمدن اهل ایران بود که نزدیک به 1000 سال پیش چشم به جهان گشود. وی از مقلدان بایزید بسطامی بود و سعی بر رواج آیین و فرهنگ وتمدن اهل ایران کرد.

بخش اعظمی از عالمان شرعی و عرفای دیرین مانند ابوسعید ابوالخیر و خواجه عبدالله انصاری از وی به خوبی حافظه کرده‌اند. وی بعداز 70 سال معاش، در غایت در قرن 5 هجری قمری از عالم رفت و بعداز رزرو مسجد سجاد مشهد آن بود که در زادگاهش، آرامگاهی متناسب با شان و رده وی سازه کردند. آرامگاه روحانی ابوالحسن خرقانی در به عبارتی روستای خرقان یعنی محل تولدش ساخته شد. روستای خرقان، از شمال با شاهرود، از شرق با روستای ابر و از جنوب با آزادشهر اهالی میباشد.

گفته ‌شد‌ه‌است که در راز خانقاه روضه خوان ابوالحسن خرقانی به خواست وی اینگونه نوشته‌گردیده بود «هر کس در ‏این سرا درآید، نانش دهید و از ایمانش مپرسید، چه آن‌کس که به درگاه باری‌بزرگ به جان ارزد آدرس مسجد سجاد مشهد ولی برخوان ‏ابوالحسن به نان ارزد».

این کلام که در حدود هزار سال از ذکر آن می‌گذرد به مانند شعار دستمزد آدم امروز ‏میباشد که به حریم مذهبی و آزادی‌های شخصی افراد احترام میگذارد و این نشانه از آزاد اندیشی، عموم شماره تلفن مسجد سجاد مشهد گرایی ‏جهانی، حجم لحاظ انسانی و درنگ والای عرفانی این روضه خوان بزرگ منزلت میباشد.‏

شیب بندی و دسترسی ها با اعتنا به مسیر جنبش آب جویبار مسجد سجاد مشهد باقیمانده از قنات گلشن (امیر آباد) ، می اقتدار جهت شیب گلشن مشیرالممالک را در مجموع شرقی – غربی دانست
دسترسی های قبلی گلشن در سه جناح شمالی ، جنوب شرقی و شمال شرقی بوده که دسترسی جنوب شرقی ، مهم و ماشین رو بوده میباشد
آب آشامیدنی گلشن در پیشین از قنات گلشن ( امیر آباد ) امان گردیده البته امروزه آب آشامیدنی گلشن از روش سیستم آبرسانی شهری و چاه آبی رنگ که در نصیب شرقی و سوا گلشن حفر گردیده‌است، هواخواهی میگردد
درختان هتل گلشن مشیر الممالک رزرو مسجد سجاد مشهد یزد بیشتر از نوع مثمـر بـوده اند. عمـده درخت کاشته گردیده درین گلشن، همانند دیگر باغهای یزد، انار بوده که میوه رایج این حیطه نیز میباشد.
به غیر از انار، درختان دیگری مثلا درخت انجیر، انگور، بادا ، زردآلو، هلو، سیب، توت، بلوط، کاج و بید نیز غرس گردیده که فقط درختان اثرها، بید و کاج آن هنوز پا برجا می باشند.
امروزه به تازگی گیاهان دیگری برای مثال زیتون، خرمالو، مرکبات به ادغام گیاهی گلشن اضافه گردیده و مقادیر متعددی از گل رز به خصوص در باغچه های جنب کوشک میانی آدرس مسجد سجاد مشهد کاشته شد‌ه‌است.

صحبت پایان درباره هتل گلشن مشیر الممالک یزد
كاربرد عناصري از قبيل سبزه، آب و گياه كه در باغسازي ايران قديم، شاكله اصلي گلشن را تشكيل ميداده اند، بعداز باززنده سازي در گلشن مشيرالممالك به خوبي مشاهده ميشود كه نشانگر ارتباط معماري با طبيعت در ايران قديم و كنوني میباشد.

شفافيت، رابطه فضاها، سازماندهي فضاها، پيوستگي فضاها، هندسه و تناسبات به كار رفته در هتل گلشن مشیرالممالک یزد ، همگي بيانگر تفكر و ژرف اندیشی در سبك باغسازي ايراني میباشد شماره تلفن مسجد سجاد مشهد كه عالمانه و آگاهانه در ادامه آسايش جسماني و روحاني انساني میباشد كه بيقرار در پي ادب میباشد.

روی آینه کاری ضلع جنوبی بقاع، در طول چهار مسجد سجاد مشهد متری، کتیبه ای کاشی کاری گردیده با بعدها نود سانتی متر در چهل و پنج سانتی متر روی دیوار ضلع غربی سازه، در طول پنج متر و چهل سانتی متر از کف بقاع، یک پنجره فلزی دولنگه سبز رنگ با شیشه های معمولی به بعدها یک متر و شصت سانتی-متر در یک متر و ده سانتی متر در طاق نمایی به عمق چهل سانتی متر مشهود است. نمای داخلی این طاق نما کاشی کاری میباشد. روی آینه کاری ضلع جنوبی سازه زیارت طومار ای آینه ای صورت و سیاه رنگ منقوش میباشد. سقف سازه صاف، و پوشش نمای آن آینه کاری میباشد. کف بقاع با فرش-های ماشینی پوشانده گردیده‌است. در بقعه یک جاکفشی فلزی سبزرنگ، یک صندوق نذورات و یک گنجه چوبی سبزرنگ نسبتاً تازه قرار دارا هستند.
ورودی سرداب، در ضلع جنوب غربی بقاع، میباشد. درین بخش، در فلزی سبز رنگ یک لنگه ای به بعد ها دو متر در هفتاد سانتی متر میباشد که رویکرد ورود به زیرزمین میباشد. بالای در فلزی تا طول رزرو مسجد سجاد مشهد یک متر به طور میله ای مشبک سبزرنگ میباشد. این در به فضایی مکعب مستطیل صورت به بعد ها یک متر و بیست سانتی متر در یک متر و با طول شش متر باز می‌گردد. دیوارهای این محیط، ازاره ای به طول سه متر از سنگ مرمر به رنگ کرم و سبز دارا‌هستند. بیست سانتی متر انتهای دیوارها و نیز سقف این نصیب، دارنده تزیینات آینه کاری اند. سقف، مسطح و دارنده بنا فلزی میباشد. سایر دیوارها تا سقف و خویش سقف با گچ سپید پوشانده گردیده اند. هشت پله گرد فلزی در‌این دور و بر قرار دارا هستند که به سرداب می رسند.
سرداب، قسمت اساسی مقبره میباشد که صورت آن مکعب مستطیل به بعد ها شش متر و پنجاه سانتی متر در سه متر و طول دو متر و بیست سانتی متر میباشد. در طول یک متری از کف سرداب، روی دیوار، سنگ مرمری به رنگ سیاه با کناره آینه کاری دیده میشود و روی آن به خط ثلث حدیثی به این شکل آمده میباشد:
«ولایة علی بن ابیطالب حصنی فمن دخل حصنی امن اینجانب عذابی، یا این که فاطمة الزهرا(س)»
در ضلع غربی دیوار، فرورفتگی ای به عمق چهل سانتی متر جای دارد. روی دیوار ضلع غربی، در طول یک متر وبیست سانتی متر از کف زمین، سنگ مرمری سیاه با لبه آینه کاری می‌باشد که روی آن به رنگ طلایی و به خط نستعلیق مندرج:
«السلام علیک یا این که ابا عبدالله الحسین آستان مقدس بنات موسی بن جعفر (علیه السلام) در تاریخ ۱۳ ماه خوش‌یمن رمضان ۱۳۸۲ هـ ش به وسیله هئیت جوان ها محبین الزهرا (علیها السلام) بانک بخارایی تجدید بنا شوید.»
دیوار ضلع شرقی سرداب تا طول یک متر شصت سانتی متر ازاره ای داراست و بعداز آن طاق نمایی به عمق بیست سانتی متر مشاهده می شود و در آن، پنجره فلزی سبز رنگی به بعد ها سه متر در پنجاه آدرس مسجد سجاد مشهد سانتی متر درنظرگرفته شده میباشد. دیوار ضلع شمال شرقی شکستگی داراست. در مسافت در میان ضلع جنوب غربی و ضلع غربی سرداب ،ستونی مکعب صورت که دارنده ازاره ای از سنگ مرمر با طول یک متر و پنجاه سانتی متر میباشد و سایر آن آیینه کاری میباشد. کف سرداب با فرش های دستی و ماشینی پوشانده گردیده و در حوالی آن چندین پشتی به دیواره ها توکل داده شد‌ه‌است و چندین فریم که مشتمل بر زیارت طومار امامزادگان میباشد به دیوارهای چهار طرف توکل داده گردیده اند. زیارت طومار ای به تاریخ ۸/۹/۱۳۵۱ مرتبط با هفت دختران، نیز در‌این نصیب جای دارد.
بارگاه که در همکف قرار گرفته میباشد، فلزی نقره ای به بعدها یک متر در یک متر و نود سانتی متر، سوای تاج و محور یک متر و سی سانتی متر می‌باشند. باطن بارگاه از مال چوب و به رنگ سبز سیر و سقف آن به طور گنبدی میباشد. کف بارگاه به انضمام دیوارهای داخلی آن تا طول سی سانتی متر پوششی از سنگ مرمر سپید دارا هستند. بارگاه دارنده سه پنجره مشبک در حین و دو پنجره مشبک در پهنا میباشد. پشت کل پنجره-ها، شیشه های بی رنگ قرار داده گردیده است. در بارگاه به رنگ طلایی میباشد و در ضلع شمالی آن با بعد ها یک متر و دو سانتی متر در چهل و هشت سانتی متر میباشد. در نصیب بالای در نوشته ای به رنگ طلایی میباشد:
«بسمه والا بارگاه مطهر، امامزادگان هفت شماره تلفن مسجد سجاد مشهد دختران در سال ۱۳۸۳ هـ ش به وسیله اداره موقوفات و کارها خیریه شرق طهران ساخته و نصب شوید. تولید کننده ابوالفضل ابوالحسنی میبدی»
یک شیشه بی رنگ روی نوشته در کشیده گردیده‌است .

کاخ در جمهوری اسلامی ایران شاخصه فرهنگ مسجد سجاد مشهد و تمدن و توان یک حکومت و عنصری مفید بر ساختار شهر و جنبه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ادوار تاریخی و محل معاش سلطان بوده میباشد. کاخ (palace)، کوشک، ارگ یا این که قصر، در لهجه های گوناگون به عمارت هـای بلند یا این که تعالی اطلاق می‌شود که محل اقامت خانواده سلطنتی، مقامات خوب رتبـه و تسلط بـوده و فضایی مشابه کوشک با تزیینات باشکوه داراست و دربین بسـتان سازه شـده اسـت

معماری کاخ ها از لحاظ کالبدی، انتظام بخـش شـهر و جلوه ای از بسط های معماری به شمار میروند. در کشور‌ایران کاخ در بی نقص ترین صورت خویش تیم ای از قسمت های اقامتی و تراس های اندرونی و ابنیه خدماتی بوده و در بی آلایش ترین وضعیت نیـز بنایی منفرد (کوشک) در ترکیـب بـا مـنظـر اسـت.

کاخ های کشور ایران بنابر حجم و التفات رزرو مسجد سجاد مشهد خویش طیف وسیع ای از و کاربری ها را داشته اند. تا قبل از اسلام کاخ های جمهوری اسلامی ایران کارکرد ترکیبی حکومتی سکونتی مذهبی داشته و هم زمان تحت عنوان معبـد و نیایشگاه مذهبی، قلعه دفاعی و مکانی برای سکونت حکمرانان، مراسم بارعام و تشریفات به کار گیری می شـد.

بعداز اسلام نیـز کاخ در کشور ایران کارکرد حکومتی سکونتی ادامه یافتـه امـا بااحـداث ابنیه همگانی و عام المنفعه در گیر نوعی رفـرم اجتماعی، به ویژه در بعد از ظهر صفوی، به طور تفکیک قسمت های حکومت از محل معاش فرمان روا گردیده و در بعضی مفاد کاخ باغات به روی مردم باز می شدند.

کارکردهای تفرجی در معماری کاخ با مقصود ساخت محیطی فرح قسمت همچون کاخ شکارها و کارکردهای نظارتی امنیتی به خواسته اشراف و رسیدگی بر بخشها حکمرانی از سایر کاربری های کاخ بـوده اسـت. بناهای تاریخی که در جمهوری اسلامی ایران بجا باقیمانده اند، بیشتر مسجد و آرامگاه میباشند؛ یعنی بناهایی که نزد عموم از احترام و تقدس منتفع بوده و همین دستور باعث گردیده‌است که در محافظت و حمایت آن‌ها کوشش خواهد شد.

از بناهای غیرمذهبی هم، آنهایی بیشتر بجا باقی مانده اند که جنبه عام المنفه داشته اند؛ مانند کاروانسراها یا این که آب انبار و بعضا از حمام ها. سنت وقف در سرزمینهای اسلامی عاملی اصلی برای آدرس مسجد سجاد مشهد دفاع، و حفظ از بناهای مذهبی و عام المنفعه در زمان اسلامی به شمار می آمد.

درین فی مابین کاخ ها که بناهای باشکوه دورانهای خویش بودند ، به‌این منجر که خیر جنبه مذهبی داشته و خیر عام المنفعه که سنت وقف به امداد آن ها بیاید، به مجبور با سپری شد دوران به مرگ طبیعی نابود می گردیدند و کمتر آدرس از آنان بجا میماند. به خصوص در سرزمینی مانند جمهوری اسلامی ایران که مصالح عمده ایجاد آجر ناپخته بوده میباشد، ماده ای که بیشترین فرسایش را دربرابر هوازدگی دارااست. شاید این مهمترین ادله اینگونه موضوعی باشد که چرا اینک کمتر کاخی را می قدرت در ارثیه ساختمانی بجامانده در کشور ایران یافت.

اما مرگ طبیعی فقط استدلال هلاکت کاخ های کشور‌ایران وجود ندارد. بنابر لحاظ هیلن براند در میهن های اسلامی بیان کننده بیشتر میل بر این بوده که هر حاکمی کاخ خودش را ابتدا زمامداری اش و در مکانی که خویش می پسندید، بسازد حتی بعضا حاکمان مشتاقانه کاخ قاضی قبل از خویش را ویران می کردند تا هم خویش را اصلی جلوه دهند و هم اینکه، از شماره تلفن مسجد سجاد مشهد مصالح آن برای کاخ خویش فایده مارک.

طبق تحقیق های صورت گرفته عموما پلان حوضخانه مسجد سجاد مشهد اهل ایران به دو شکل نصفه گشوده و بسته است

. 1- پلان گشوده : در شرایط گشوده یک سمت حوضخانه به طرف تراس میباشد . حیاط مقابل حوضخانه با ساخت و ساز سایه سبب ساز میگردد که گرمای خارج به درون نفوذ نداشته باشد همینطور آدرس مسجد سجاد مشهد تبخیری که از سطح پوشش گیاهی همسایه با حوضخانه شکل می‌گیرد قادر است در ساخت خنکی و تهویه طبیعی مؤثر باشد.

۲- پلان بسته : در شرایط بسته حوضخانه به صورت بی واسطه با ایوان رابطه ندارد و به دور تادور آن اتاق هایی قرار گرفته اند.

مختصات معماری حوضخانه اهل ایران
بعداز پژوهش شماره تلفن مسجد سجاد مشهد مثال ها مختصات کلی حوضخانه اهل ایران را می شود به ترتیب تحت شمرد:

در نقطه اي تشکیل شده اند که آب یک حرفه قنات به طور دائمي از آنجا عبور می نماید..
یک سمت حوضخانه به طرف ایوان یا این که صحن گلشن
معمولا سقف رفیعتر رزرو مسجد سجاد مشهد از فضاهای همسایه جهت رعایت سلسله مراتب فضایی ( فضای واسط )

یک کدام از مزارهای باشکوه و مجلل استان مسجد سجاد مشهد کرمان، آرامگاه با عظمت حضرت امام زاده زید (علیه السلام) میباشد که در شهر شهداد کرمان قرار گرفته میباشد. نسب شریف حضرت زید (علیه السلام) با هفت واسطه به امام ششم شیعه‌ها حضرت امام راستگو (علیه السلام) منتهی میگردد. اجماع علمای انساب بر این قسم واقعه دارا هستند که از قرار ذیل میباشد : حضرت زید بن علی البکر آبادی بن محمد بن علی بن محمد بن علی الخوارزمی بن قاسم الشیخ بن محمد الدیباج بن امام جعفر درستگو (علیه السلام) . او سیدی بسیار جلیل القدر، گسترده الشأن، عابدی بازهد، فاضلی ارجمند، فقیهی وارسته، و سرپرست سادات کرمان رزرو مسجد سجاد مشهد است، که وی در بیشتر کتاب های انساب به خوبی خاطر گردیده است. پدران این بزرگوار، کلیه از از بزرگان سادات اهل بیت (علیهم السلام) و از مشاهیر خویشان رسول (صلی الله علیه و اله و سلم) بودند. آن سیرتکامل که از تاریخ استعمال میشود، پدران و اجداد حضرت زید (علیه السلام)، در زمان معاش خویش با حاکمان ظالم و غاصبان دستمزد اهل بیت (علیهم السلام) دچار بودند و پیوسته در اسارت و زندان معاندان بوده، یا این که نزاع و سفر و آوارگی در رویکرد آئین را سپردن کرده، بعضا از آن‌ها نیز به امارت و فروانروایی رسیده بودند.

درین که مدفون درین مقبره، حضرت آدرس مسجد سجاد مشهد زید (علیه السلام) نواده بزرگوار امام جعفر راستگو (علیه السلام) میباشد، هیچ شک و تردید و تردیدی در بین علمای والا انساب وجود ندارد و این مزار جزو دو مزار درست النسب استان کرمان پس از مقبره متبرکه امام زاده سید علی (علیه السلام) سیرجان میباشد که اجماع علمای انساب بر آن سماجت دارا هستند. از طرفی این مزار متبرک، جزو ۲۵ مزار مشهور مرزوبوم میباشد که آدم می‌تواند با تصدی خاطر، خفته در آن را زیارت نماید و درود وی به خویش وی نبی خواهد شد. به دلیل آن که در سایر مزارات کشور ایران برای انتخاب شخصیت های مدفون در آن، با قراین و شواهد و با اگرها و مگرها ثابت مدفن سیدی میگردد که‌این خویش یک کدام از شرافت ها و کرامت های مالک این مرقد میباشد. با این وجود، ما سعی شماره تلفن مسجد سجاد مشهد داریم که تک تک اقوال علمای انساب و مورخان را درباره‌ی خفته درین مزار را ذکر کنیم تا صدق ادعای ما پر‌نور خواهد شد.

نحوه ساسانیان برای آرایش کردن ردیف ها مسجد سجاد مشهد با نقوش، تضادومغایرت با تزئینات معماری اسلامی داشت. ولی به طور غیر بی واسطه تداوم یافت، قندیل های تزیینی مثال هایی از این مورد ها میباشند. محراب در معماری کشور ایران از ورود اسلام تاکنون، با مصالح و طرح های متنوعی ایجاد شده است. مثل سنگ، گچ، چوب، کاشی و خشت. در قرن ششم هجری اکثر آنان گچی بودند، با کادری مستطیلی که دو طاق نمای قوسی تیزه دار در داخل آن‌ها قرار داشت.

در دو طرف طاق ها، دو ردیف با سرستون می گذاشتند. صورت کلی محراب هایی که با کاشی عمل گردیده اند در واقع الگوبرداری از گونه های گچی و سنگی محراب میباشد. که رزرو مسجد سجاد مشهد معمولا مسطحند، متشکل از طاق نما، ردیف و لبه های کتیبه دار با نقوش اسلیمی اند. در سده هفتم هجری فعالیت گذاشتن قطعات کاشی سنتی در تزئینات فرنگی و داخلی بناها، ترویج متعددی یافت.

تزئینات گچبری آن‌ها عمدتا از نقوش عربی، هندسی و کتیبه ها ساخته شده میباشد. یکی‌از خصوصیت های بصری طرح محراب های گچ بری ایلخانی، “کتیبه های دکوری” میباشد که به صورت کلان ای به مدل ها و گونه های گوناگون جاری ساختن گردیده است. کتیبه ها به موادتشکیل دهنده مهم تزئینات مسجد در عصر ایلخانی، تبدیل آدرس مسجد سجاد مشهد گردیده اند.

بسطام مثال ای بی نقص میباشد که پیاده سازی آنان به مدل کتیبه میباشد. شاید التفات خوشنویسی در قرن هفتم و هشتم هجری، یا این که انبوهی از خوشنویسان حرفه‌ای، مانند: یاقوت مستا سامی، سبب جلوه بیشتر خوشنویسی و توسعه کاشی نوشته مذهبی در تزئینات بناها گردد. از خط کوفی پیشتر در تزئینات معماری اسلامی در قرن چهارم مصرف شماره تلفن مسجد سجاد مشهد شده میباشد.