مسجد سجاد مشهد

این نوع از کاشی عمدتاً در بخش های متفاوت ایوان مسجد سید مسجد سجاد مشهد به شغل رفته میباشد.
قطعات خرد کاشی های رنگ زرد، آبی‌رنگ، سپید و سیاه، در کنار هم با نظامی بدیع و ایده پرداز چیده گردیده اند.
رنگ آبی رنگ تحت عنوان مسئله به فعالیت رفته و بر روی آن دوایر سیاه و سپید شمسه های کوچکی را تولید کرده اند.
روش ی توزیع رنگ ها در فضای این لوح، گردشی مستمر و یکنواخت را به استفاده کننده القا می نماید.
از سوی دیگر هم جواری این قطعه معرق با کاشی های معقلی موجب گردیده که‌این تاثیر دیده گیر خیس گردیده و حالا و هوایی قدسی به تزیینات این قسمت از سازه بدهد. به کارگیری از گونه های کاشی های هفت رنگ، معقلی و معرق در کنار هم در مسجد سید رزرو مسجد سجاد مشهد اصفهان عمومیت داراست.

شغل های چوبی
در مسجد سید از شغل های چوبی به خصوص مشبک و کنده کاری به وفور مصرف شده میباشد. مشبک کاری با خشت نیز به شغل رفته که خلال جنبه ی تزئینی، از نظر کاربردی نیز مداقه دارااست، چراکه عنصری برای جابجایی روشنایی به شبستانها آدرس مسجد سجاد مشهد و حجره ها و هم اینگونه تهویه ی محیط به حساب می آید.

آجرکاری مسجد سید اصفهان
در مسجد سيد اصفهان نزیینات آجری غیر وابسته از بدنه ی اساسی دیوار نیست، بلکه بیشتر تحت عنوان عنصری زیربنایی به فعالیت رفته میباشد. برای مثال نصیب هایی که خشت در آنان به عمل رفته عبارتند از گنبدها، قوس ها، طاق ها، ستونها، مشبک کاری، کتیبه های بنایی پررنگ و غیره هم اینگونه از آن برای ساخت و ساز رنگ خاکی قضیه در کاشی کاری معقلی و دیگر تزیینات مستعمل میباشد.

حجاری روی سنگ
حجاری در مسجد سید نقش عمده ای داشته و به دو شکل به چشم می‌خورد: گلدان های بی آلایش و نقش دار، که معمولاً در شالوده پیچ ها قرار دارا‌هستند، یا این که به طور لوح نقش پر رنگ می باشند.
گلدان نقش دار شالوده پیچ که در تقاطع دیوار شماره تلفن مسجد سجاد مشهد ایوان مسجد سید با دیوار حیاط جنوبی در نبش راست ورودی حیاط جای دارد. این نقش دربردارنده نقوش گیاهی انتزاعی نقش پررنگ میباشد که به صورت متقارن حکاکی گردیده اند.
این گلدان نیم پر رنگ بر قطعه سنگ مکعب شکلی حجاری گردیده و خطوط دور و بر آن تصوری از یک فریم را تولید می کنند.
سطح گلدان صقلی گردیده و موضوع آن بی آلایش و سوای هر سیرتکامل نقشی میباشد تا تمرکز مشاهده کرد استفاده کننده را بر گلدان متوجه نماید. در فرورفتگی اساس گلدان دو خط افقی سطح ها مستقل ای را تولید کرده اند که در آن‌ها نقش مایه ای گیاهی با ریتم مشخصی تکرار شد‌ه‌است.
در بخش بالای گلدان نیز، در نقطه اتصال راز گلدان با بدنه، ابزاری گیاهی نقش غیر وابسته کردن دو بخش ذکر شده را ذمه دار گردیده‌است . بین خطوط جداکننده نام برده ، نقوش گیاهی متفاوتی سطح های را مالامال نموده اند.

طرح انـدازی میدان نقش دنیا به طوری که اینگونه معایبی مسجد سجاد مشهد در آن به دست کم رسد عمل سادگی خلا و با معضل های زیادی روبه رو بود.یکی‌از معضل ها، بزرگی و مقیاس میدان بود که از یک طرف آن را به یک بیایان گرانقدر تبدیل می‌کرد که تولید وضعیت آسایش اقلیمی در آن بسـیار طاقت فرسا بود، از طرف دیگر به جهت کارایی ویژه میدان که عمدتاً بازی چوگان در آن جاری ساختن می شـد و نیز ماهیت فضای شهری آن، قسمت عمده فضای گشوده میدان به طور زمین بایر پوشیدهاز شـن و ماسـه قابل انعطاف بود که در آب و هوای گرم و کم آب و کویری اصفهان بسیار مورد ساز بود.
بسط بازار در پیرامون میدان نگاهی رزرو مسجد سجاد مشهد به طرح کلی میدان امام اصفهان آرم میدهد که‌این میدان در عین اکنون که تحت عنوان یک میدان شهری عملکردی تماما متعدد با بازار عام شـهر در شمال خویش داراست، ولی طراحان میدان توانسته اند با توسعه و گسترش بازار در پیرامون میدان و محدود کردن آن با بدنه هایی که خویش یک راسته بازار بودند و در تداوم بازار عام شهر در شمال میدان محسوب می شـوند، از خصوصیت های مناسب و اثر گذار آسایش اقلیمی که در بازارهای قدیم اهل ایران وجود داراست، در فضاهای میدان به کار گیری کنند.
به‌این شکل در چهار بدنه شـمالی، جنوبی، شرقی و غربی میدان بازارهای منظم قرار گرفته که به جهت سرپوشیده بودن خیر فقط رهگذران را از آفتاب گرم فصل تابستان در دفاع میدارد بلکه در قبال بارش های جویبار و باد نیز حفاظت بسیار قابل قبولی در بقیه فصول میباشد.
از طرفی جرزهای آجری و خشتی و سقف بازار به جهت گنجایش حرارتی بالای مصالح خویش عایق قابل قبولی در قبال گرمای فصل‌تابستان و سرمای فصل زمستان به حساب آورده می شود که آدرس مسجد سجاد مشهد میتوانند دمای درونی بازار را همواره در شرایط متعادل ثبت نمایند.
به این شکل بازارهای پیرامونی میدان امام اصفهان که طولی در حدود ۱۳۰۰ متر دارا‌هستند، تحت عنوان بخشی از فضاهای همگانی و سرپوشیده میدان، فضایی مطلوب برای رهگذران و به کارگیری کنندگان در هنگامی که فضای گشوده میدان از حیث اقلیمی نامناسب میباشد، به وجود میاورند.

آن وقتی که سلطان عباس اولیه در قرن یازده هجری اصفهان را به پایتختی گزینش نمود، وجود می‌دانی که بتواند جایگاهی پر رنگ در شهر داشته باشد از ضروریات بود. ساختاری که بتواند تحت عنوان جایگاهی متمرکز و نمادین، ارکان مهم اقتدار آن فرصت را که در چهار تیتر اساسی خلاصه می شدند، در پوسته یک کلیت به هم پیوسته نمایان سازد.

بدین ترتیب میدان امام اصفهان به خواسته استحصال به‌این مقصود و تحت عنوان نقطه عطفی در معماری اهل ایران اسلامی در ساختار مهم اصفهان صورت گرفت. به جهت حجم میدان و اتصال آن با عنصرها اصلی شهر صفوی و ماقبل صفوی، دسترسی های مختلفی به میدان پدیدآمد و در فیض ورود به میدان از نقاط مختلفی قابلیت پذیر بود که در ذیل شماره تلفن مسجد سجاد مشهد به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود.

یکی مزارهای باشکوه و مجلل استان کرمان، آرامگاه با مسجد سجاد مشهد عظمت حضرت امام زاده زید (علیه السلام) میباشد که در شهر شهداد کرمان قرار گرفته میباشد. نسب شریف حضرت زید (علیه السلام) با هفت واسطه به امام ششم شیعه ها حضرت امام راست گو (علیه السلام) منتهی میشود. اجماع علمای انساب بر این عهد رخداد دارا هستند که از قرار تحت میباشد : حضرت زید بن علی البکر آبادی بن محمد بن علی بن محمد بن علی الخوارزمی بن قاسم الشیخ بن محمد الدیباج بن امام جعفر درست گو (علیه السلام) . او سیدی بسیار جلیل القدر، گسترده الشأن، عابدی خداترس، فاضلی ارجمند، فقیهی وارسته، و سرپرست سادات کرمان می‌باشد، که وی در بیشتر کتاب های انساب به خیر و خوبی خاطر شد‌ه‌است. پدران این بزرگوار، همگی از از بزرگان سادات اهل بیت (علیهم السلام) و از مشاهیر بستگان نبی (صلی الله علیه و اله و سلم) بودند. آن سیرتکامل که از تاریخ به کار گیری می‌گردد، پدران و اجداد حضرت زید (علیه السلام)، در حین معاش خویش با حاکمان ظالم و غاصبان دستمزد اهل بیت (علیهم السلام) دچار بودند و پیوسته در اسارت و زندان معاندان بوده، یا این که جنگ و مهاجرت و آوارگی در رویکرد آئین را تفویض رزرو مسجد سجاد مشهد کرده، بعضی از آن‌ها نیز به امارت و فروانروایی رسیده بودند.

درین که مدفون درین حرم، حضرت زید (علیه السلام) نواده بزرگوار امام جعفر راست گو (علیه السلام) میباشد، هیچ تردید و تردیدی در بین علمای گرانقدر انساب وجود ندارد و این مزار جزو دو مزار درست النسب استان کرمان بعداز مقبره متبرکه امام زاده سید علی (علیه السلام) سیرجان میباشد که اجماع علمای انساب بر آن پافشاری دارا‌هستند. از طرفی این مزار متبرک، جزو ۲۵ مزار دارای شهرت مرزو بوم میباشد که آدم میتواند با تصدی خاطر، خفته در آن را زیارت نماید و درود وی به خویش وی نبی خواهد شد. به دلیل آنکه در سایر مزارات کشور ایران برای گزینش شخصیت های مدفون در آن، با قراین و شواهد و با اگرها و مگرها ثابت مدفن سیدی میگردد که‌این خویش یکی شرافت ها و کرامت های صاحب و مالک این مرقد میباشد. با این وجود، ما سعی داریم که آحاد اقوال علمای انساب و مورخان را درخصوص خفته در‌این مزار را ذکر کنیم تا صدق ادعای ما پر‌نور گردد.

علامه نسابه ابن طباطبا از محققان و نسب شناسان قرن پنجم هجری، خلال ورود سادات به شهرهای کشور‌ایران، از حیطه خبیص خاطر می نماید. منتهی اسم سید زید (علیه السلام) را به تصور آنکه در کلمه و واژه کرمان ذکر داشته از خودکار می اندازد. همین اندازه معین می نماید که حضرت زید (علیه السلام) پیش از این تاریخ در قید حیات بوده، مسکن وی نیز خبیص کرمان بوده میباشد. علامه نسابه بیهقی دارای شهرت به ابن فندق متوفای سال ۵۶۵ ه . ق، علاوه بر معرفی فرزند حضرت زید (علیه السلام) می نویسد: ( نسب شریفش با هفت واسطه به امام جعفر درستگو (علیه السلام) منتهی میگردد و در کرمان بوده میباشد ). امام فخر رازی متوفای سال ۶۰۶ ه . ق با گزاره ی ابوطالب زید بن علی البکرآبادی، مستقر کرمان. همین ادعای قبلی را تأیید می نماید.

ابوطالب مروزی از محققان نسب شناس و متوفای بعداز سال ۶۱۴ ه . ق از وی تحت عنوان زید الحاجی الزاهد بن علی البکر آبادی بن محمد بن علی بن محمد بن علی الخوارزمی حافظه می نماید و برای آن حضرت هشت پسر و دو اخوی بیان می کند و می نویسد: ( لهم اعقاب ) برای همگی آنان نسل بوده میباشد. علامه نسابه ابن عنبه متوفای سال ۸۲۸ ه . ق از عالمان انساب مستقر کرمان درباره او می نویسد: علی دیده نشده آبادی سه فرزند و اسامی حسن، عقیل و ( ابوطالب زید خداپرست ) داشته میباشد، و برای زید نیز هشت پسر بیان نموده اند و فرزندان زید الآن در کرمان و ولایات دیگر آن می‌باشند. وی در مکان دیگر از کتاب خویش نسل زید خداپرست را در کرمان خبیص آدرس مسجد سجاد مشهد و بم می‌داند. سید کیا گیلانی از محققان قرن دهم ه . ق به عبارتی گفتار ابن عنبه را بیان نموده، از زید به آمادگی حافظه می نماید.

علامه سید ضمانت کننده بن شدقم از محققان انساب و متوفای پس از سال ۱۰۹۰ ه . ق بعد از بیان اسم و نسب شریف زید (علیه السلام) به معرفی فرزندان آن حضرت می‌پردازد که برخی از آنان سزپرست سادات بودند. ملا هاشم خراسانی در کتاب منتخب التواریخ می نویسد: ( در خبیص کرمان میباشد قبر جناب پدر زید… چناچه در عمده الطالب میباشد. ) مشخص شد که تک تک علمای انساب در زمینه‌ی نسب حضرت زید (علیه السلام) و مدفن وی در خبیص کرمان حادثه لحاظ دارا‌هستند. بابا بزرگوار: بابا بزرگوار حضرت زید ( علیه السلام ) علی اسم داشت و دارای اسم و رسم به دیده نشده آبادی بود. از آن جهت بدین کنیه آوازه گرفت که در ناحیه ای به اسم دیده نشده آباد جرجان = گرگان سکونت داشت و فرزندان اورا نیز دیده نشده آبادیون می گفتند. وی سیدی جلیل القدر، پهناور الشأن و از شجاعان سادات حسینی بود. امام فخر شماره تلفن مسجد سجاد مشهد رازی او‌را امین شهر جرجان می‌داند و از وی به استعداد حافظه می نماید. علی به خیال سکونت در گرگان به علی الجرجانی الامیر نیز دارای اسم و رسم میباشد.

مسجد در جمهوری اسلامی ایران مهم‌ترین بناهای مذهبی مسجد سجاد مشهد هر شهر و روستا بودند که همواره نفش مهمی در معاش مسلمان ها داشته اند. با دقت بدین که دولت اسلامی در شهر به دنیا آمدن می‌یابد و با دقت بدین که تشکیل این دولت برای نخسین بار در مسجد شکل می گیرد، به این ترتیب وجود مسجد جامع، به یکی مختصات مهم شهر عصر اسلامی تبدیل می گردد.

مثلا موادتشکیل دهنده مهم شهر اسلامی مساجد میباشند. مسجد اهل ایران در شهر، مهمترین بنای همگانی تلقی گردیده و در تفکرات مرتبط با شهرسازی اسامی حالت اصلی داشته میباشد.

مسجد اهل ایران آغاز در کنار شهرها سازه می شد تا این که در طول فرصت قلب شهرها پذیرای آنان شوید. بیشتر بناهای مسکونی، تجاری و خدماتی در شهرهای تاریخی مرز و بوم یک یا این که رزرو مسجد سجاد مشهد دو طبقه بوده اند و در فیض شهر از یک خط عرش نسبتاً صاف و هموار منتفع بوده میباشد و فقط مساجد و بقیه بناهای مذهبی از طول بیشتری نسبت به بناهای مجاورشان بهره مند بوده اند و بدین ترتیب از عنصرها شاخص در سیمای شهر به شمار می آمده اند.

به خصوص منار و گنبد مسجد بسیار مرتفع ساخته شدند و از عنصرها شاخص سیمای شهر بوده اند، چنان که از بیرون شهر و نیز از بخش اعظمی از نقاط درون شهر چشم میشد.مسجد جامع همواره آدرس مسجد سجاد مشهد به مثابه پررنگ ترین عنصر معماری منبعث از آئین اسلام، با جامعه هم پا بوده میباشد.

وسعت فرنگی مسجد اهل ایران هر صورت می‌خواهد باشد، در بعدها و نقشه زمین تابع بافت شهر و تجهیزات جانور میباشد و هر جا که موردنیاز شد و از هر طرف که قابلیت و امکان بود بر سطح مسجد افزوده میگردد.

هندسه مقهور دستان توانای معمار و اصول انعطاف پذیری میباشد که هر هیبت سرکش را رام مینماید. اوبا هر زمینی، هندسه ما یحتاج را سامان می‌دهد، بدنه های فرنگی را پایدار متین و هماهنگ شماره تلفن مسجد سجاد مشهد با بدنه های بقیه ساختمان های شهری و از زمین قیام کرده می سازد.

ویژگی بارز و آوازه وافر مسجد کبود در کنار معماری مسجد سجاد مشهد ویژه تلفیقی و اعجاب انگیز آن بیشتر به خیال کاشیکاری معرق، تلفیق خشت و کاشی، اجرای نقوش پرکار و در توان معجزه آن است که زینت نصیب تمامی مقاطع داخلی و فرنگی سازه بوده میباشد.
در‌این مسجد در آمیختن رنگهای متعدد و کاشیهای زیبای این مسجد نظم و آراستگی خاصی را به بنای آن داده که به حیث رنگ شناسی و تناسب رنگ نادر نظیر میباشد.
سقف لاجوردی مسجد کبود تبریز با طلا جواهرات تر و تمیز گردیده و جلوه و شکوه فوقالعادهای بدین سازه داده میباشد
مسجد کبود تبریز با گونه های خطوط بهتر رزرو مسجد سجاد مشهد مانند ثلث، نستعلیق، نسخه ها و طرحهای بدیع هندسی و اسلیمی گزینه دقت ارباب ذوق و سلیقه و هنر میباشد.
تنوع و نازکی کاشی کاری و گونه های خطوط و نقش های به شغل رفته در آن و نیز زیبائی و هماهنگی رنگها به ویژه رنگ لاجوردی کاشی کاریهای معرق سبب ساز گردیده‌است تا به فیروزه اسلام آوازه یابد.
بارزترین خصوصیت مسجد کبود و آوازه وافر آن با معماری ویژه تلفیقی و اعـجاب انگیزش بیشتر به جهت کاشی کاری معرق و تلفیق خشت و کاشی، اجرای نقوش پرکار و درتوان معجزه آن میباشد که زینت نصیب سطح ها داخلی و فرنگی سازه میباشد.
در آرامگاه سازه، هنرمند، از کاشیهای آدرس مسجد سجاد مشهد شش ضلعی لاجوردی برای تزئین استعمال نموده است.
ازاره ها با تخته سنگهایی از محصول مرمر و با کتیبههایی حجاری گردیده به نقوش اسلیمی دقیق تزیین گردیده اند.
راز در اساسی مسجد کبود تبریز با کاشی کاری معرق و کتیبههای به خط ثلث و تابلوهایی با خط کوفی مشمول سوره های قرآن از کاملترین مثال های معرق زمان اسلامی به شمار می‌روند.
رمز در مسجد کبود در زمین مرتفعی سازه گردیده و در نصیب بالای آن قوس بیضی شکلی به چشم می‌خورد.
در دو طرف آن ردیف هایی متصل به سازه، به صورت مارپیچ بالا رفته و در نصیب بالایی، هلال بیضی شکلی درست شده میباشد.
کلیه این ردیف ها از کاشی باارزش فیروزه ای رنگ خوشگل با نقش و نگارهای خوش نما پوشیده گردیده‌است.
سطح های داخلی رواق مسجد کبود تبریز از کاشی های رنگارنگ مستور میباشد این کاشی ها به طور قطعات خرد بریده گردیده و با مهارت تک تک چنان به هم متصل گردیده اند که گویی یک دست اند.
در نگارگری و ادغام رنگ ها به اندازه ای شماره تلفن مسجد سجاد مشهد لطف و نازکی به شغل رفته که آدم، خویش را در قبال تابلوی بسیار خوب آکنده‌از سبزه و گل می بیند.
در کوتاهی از این سردر مهم، به عبادتگاه گشوده می‌شود، عبادتگاه مرکب از دو سالن تبارک میباشد که از یکدیگر متمایز و هر دو سابقا دارنده گنبد بوده میباشد.

شهر عصر اسلامی فاقد عنصر مرکزی تحت عنوان مسجد سجاد مشهد عنصر گزینش کننده میباشد، بلکه این ردیف فقرات شهر ها میباشد که صورت آن را انتخاب می‌بخشد و بقیه ارکان درباره‌ی با این عنصر مهم صورت میگیرند. معماری میدان، مسجد، مکتب و خزینه موادسازنده غیر قابل تفکیک این ردیف فقرات می باشند که هرمورد، نقش و وظیفه ای در کامل شدن دیگری دارا‌هستند.

شهرسازی در زمان قاجار به نقطع ی عطف شکوفایی خویش می‌رسد و میدان های پر اسم و رسم جمهوری اسلامی ایران نقش اساسی تری را در سازماندهی فضایی شهر بر ذمه می‌گیرد. میدانهای این زمان بر حسب کوشش و نقش شهری، حجم های مختلفی دارا هستند؛ برای مثال میدانهای نظامی بسیار بلندمرتبه، میدانهای حکومتی نسبتا تعالی رزرو مسجد سجاد مشهد و میدانها تجاری تعالی بوده اند.

معماری میدان و پیاده سازی موادتشکیل دهنده و جداره های آن
ساختار اساسی جداره های میدان های پر اسم و رسم کشور‌ایران بر دو نصیب اصلی عنصرها (اجزا) و رابطه در میان موادتشکیل دهنده (تکرار موزون عمودی و افقی، رابطه خط عرش) جای‌دارد. در معماری میدان و به خصوص در پیاده سازی جداره های میدان های دارای اسم و رسم جمهوری اسلامی ایران عناصری قابل شناسایی می باشند که تیم آن‌ها آدرس مسجد سجاد مشهد درباره‌ی با یکدیگر یا این که در لینک و پیوند با بعضی ابنیه، فضای گشوده میانی را فرامی گیرند. این موادتشکیل دهنده انتظام دهنده، ردیفهایی از بنا های تاقی اندکه محدوده فضایی میدان را به طور هماهنگ و متناسب تعریف و تمجید می نمایند.

تاق و کارایی آن در بدنه میدانهای شهری
میدان های دارای شهرت کشور ایران یا این که میدانهای شهری اهل ایران، به تناسب کار هایی که در گوشه خویش داشته اند، گزینه مراجعه عوام مردم بوده اند. این کارایی دربرگیرنده خرید و فروش ، بیتوته شماره تلفن مسجد سجاد مشهد و تماشا و تدارک آسایش اقلیمی در عرصه ی میدان ها بوده میباشد.

مسجد جامع ساوه در زمان های گوناگون بوسیله هنرمندان مسجد سجاد مشهد اهل ایران تزئین و تجدید بنا گردیده، اثری از بنای اول مسجد در زمانه کنونی باقی نمانده میباشد. مسجد ساوه که کاملاً از آجر و گل تشکیل شده از صحن و گنبدی در جنوب، دو تراس، یک مناره، چندین شبستان، محراب هـای متعـدد و کهن با خطـوط کوفی و دو محراب از عصر صفویه با خط ثلث در زمینی به حجم ۴۲۰۰ متر مربع تشکیل‌شده میباشد. شبسـتان هـا و دهلیزهای زیبای آجـری آن از آثـار سـده ششـم و عصـر سلجوقیان به‌حساب می‌آید. صورت پلان مسجد غیر متقارن است.

حیاط ورودی
سردر ورودی مسجد ساوه در چوبی و شیشه های رزرو مسجد سجاد مشهد رنگی اش میباشد که در قرن هفتم که‌این مسجد آنقدرها هم تاریخی نبـود، در ورودی و مجموعـه سـرد ، صحیح روبـه روی گنبدخانه قرار داشته و برای پا گذاشتن به صحن مسجد می بایست از یک طاق رفیع و ۲ منـاره در دو طرفش، می گذشتند. ۲ منـاره مسجد جـامع سـاوه، قـدیمی ترین جفت مناره در سردر مساجد خواهند بود.

تراس مسجد ساوه
مسجد جامع ساوه دارنده دو حیاط بزرگ میباشد که در ضلع جنوبی و غربی ایوان جای دارد. سازندگان این بخشها، نمای بیرونی آن‌ها را با خشت و تماما هنرمندانـه تزئین کرده اند. پیرامون حیاط ها نیز شبستانها و حجره هایی تشکیل شده که از آن ها تحت عنوان محل پرستش و استراحت به کار گیری میشد.

دهلیزهـا و راهروهـای بـزرگ، این شبستان ها را به یکدیگر متصل می نماید که هر راهرو با عرضی موازی با ۳ متر و ۵۰۰ سانتی متر و ارتفاع تقریبی ۲۰ متر تاسیس شده است. آجرهای چهارگوش نیـز کف راهروها را فرش کرده و آن را قشنگ و تماشایی ساخته میباشد. در سمت راست تراس بنا شده در ضلع غربی مسجد، منش پلـه اکوچک و باریک قراردارد که درواقع خط مش ورودی به پشت بام مسجد میباشد شبستان و راهروها نیز پوشیده از سقفی از گنبدی صورت میباشد که با به کارگیری از کاهگل ، سطح بیرونی آن‌ها پوشیده گردیده است.

محراب
این مسجد دربرگیرنده ۶ محراب بوده میباشد. درون محراب و ربرروی ستون نخستین نوشته ها آیه ۲۵۴ سوره مبارکه بقره (آیه الکرسی) به خط ثلث گچبری شـده کـه قسمتی از آن از میان رفتـه میباشد.

در ستون آینده آیه ۲۳۸ سوره بقره به خط ثلث گچبری شد‌ه‌است. بالای کتیبه نام برده ودر هشت لوزی صورت کلمه و واژه (علی) هشت توشه به خط کوفی تکرار گردیده است اصولا گچ تحت عنوان عنصری آدرس مسجد سجاد مشهد صورت پذیر کاربرد وسیعی در بناهای تاریخی خصوصا تزیین مساجد داشته میباشد به همین استدلال مسجد جامع ساوه نیز از این ماده در سطح عظیم ای در بخـش هـای متعدد دربرگیرنده گنبد منزل مهم وشبستان های جناح جنوبی و محراب به کار گیری شده و اثر ها بدیعی به وجود آمده میباشد.

مناره
در کناره شمال شرقی و خارج از مسجد ساوه ، منارهای رفیع و آجری مرتبط با زمان سلجوقی واقع گردیده‌است. بخش تحت این مناره معمولی و قسمتهای بالایی آن با نقوش آجری مزین گردیده و مبنی بر شواهد شماره تلفن مسجد سجاد مشهد و مستندات، به گذر زمان مجال قسمتی از آن تخریب یا این که ریزش نموده است و ارتفـاع فعلی آن ۱۴ متر و با قطر ۳،۵ متر است.

رویه پله ای مارپیچ که به نقوش متنوع و پر رنگ مزین گردیده، قابلیت و امکان دسترسی به نوک مناره را آماده می‌آورد. در نصیب ذیل منار جملـه «لا فرستاده آن گاه محمد» سه توشه به خط کوفی بنائی با خشت مندرج میباشد. درزیر کناره دو کتیبه ای وجود داشته که به خط ثلث در تاریخ ۵۰۴ هجری بوده میباشد.

امامزاده محمد و امامزاده اسماعیل اواسط در روستای مسجد سجاد مشهد کندوان، بنا شده در ۳۵ کیلومتری شهر وسط رمز بر بالین خاک گذارده و با ساختمانی خرد و معمولی گلی و یک بارگاه چبی، سفره نوروفروغ و ایمان و محبت در قلوب عموم روستا و گوشه و کنار آن گسترانیده‌میباشد. بین همسایه حیطه، امامزاده اسماعیل، پسر این امامزاده شناخته می شود. همچنانکه محمد را نیز فرزند بلافصل امام راستگو به شمار می آورند. بر طبق داده های عددی اداره ارثیه فرهنگی و هنری شهرستان اواسط، خلال این دو ، امامزاده‌های دیگری در روستاهای برزلیق، صومعه، کلاله، روحانی طبق، حسن آباد، ترکمانچای، گاوینه رود، دمیرچی و چرور نیز اخیرا شناسایی گردیده البته هنوز به مرحله تصویب نرسیده‌میباشد. مزار امامزاده دیگری با همین اسم یعنی امامزاده محمد در روستای چنار از توابع شهرستان اواسط واقع میباشد که در میان عموم رزرو مسجد سجاد مشهد ناحیه به عنوان مثال بخشها شناخته گردیده به شمار می‌رود.

امامزاده اسماعیل اواسط
«آرامگاه امامزاده اسماعیل»، یک کدام از جاذبه‌های توریسم مذهبی و بسیار دوستداشتنی در شهرستان اواسط میباشد که در ضلع جنوبی مسجد جامع این شهرستان و در قرن ۸ هجری قمری تاسیس گردیده‌است.

گستردن اکنون و نسب طومار امامزاده
عموم و عاشقان اهل بيت پاکی (ع) ارادت خاص و ويژه اى به اين امامزاده و عظيم الشان دارا هستند و در فرصتهاى مقتضى اين ارادت خالصانه خویش را تقديم ايشان ميکنند عموم براین باوراند که امامزاده سيد اسماعيل آدرس مسجد سجاد مشهد از نوادگان حضرت امام جعفر الصادق (ع) میباشد که نسب شريفش عبارت میباشد از:اسماعيل ابن جعفر محمد الاطروش ابن على ابن الحسن بن على الخارص ابن محمد الديباج ابن الامام جعفر الصادق(ع) اسم مبارکش اسماعيل و کنیه شريفش کمال الدين میباشد.
سطح بیرون گنبد امامزاده تا چند روز قبل با کاشیهای فیروزه‌ای رنگ تزیین گردیده بود اما در حال حاضر در ادامه تعمیر و تجدید بنا مهم آن اکثر این مختصات هلاک شد و ساختمان آن از تازه به روش جذاب و با مدل معماری توسعه یافته و آمیخته بافرهنگ و هنر اسلامی نوسازی شد.حرم تازه امامزاده اسماعیل با هنرنمائی قلمزنان حرفه‌ای اصفهان در سال ۱۳۷۸ جایگزین بقاع دیرین شوید. گلدسته این مسجد و امامزاده به طول ۱۳ متر و قطر قاعده پائینی ۳.۵ متر است که در سال ۱۲۵۸قمری بدست «عوض اوغلو بایرامعلی» تاسیس شماره تلفن مسجد سجاد مشهد شده است. بیان کننده کتیبه ای روی این گلدسته وجود داشته میباشد که به تاریخ و خالق آن اشاره گردیده بود اما نتوانستیم آنرا ببینیم. بیان کننده آنرا برداشته اند.

نقوش دیواری آرامگاه ها در جمهوری اسلامی ایران را می قدرت مسجد سجاد مشهد در دو طرز دکوری و روایی مشاهده نمود که نوع تزئینی آن غالباً عاری از نقوش انسانی و جانوری میباشد و در آن از طرحهای اسلیمی، خطایی و هندسی مصرف شده و چنین طرح ها با مدل معماری سازه تطابق بیشتری داشته و شاید بتوان آنرا عنصری از عنصرها تزییناتی معماری به اکانت آورد.

خلاف آن نوع روایی که بیشتر از نقوش انسانی و جانوری منفعت گرفته در بیشتر مورد ها هماهنگی از پیش تمجید گردیده ای با معماری سازه ندارد.

عموماً چنین نگاره ها به حیث مضمونی ارتباطی با فرد مدفون نداشته و مقصود آن ها به تصویر کشیدن صحنه های معنوی و دلاورمردیهای اجداد آن‌ها زیرا نبی(ص)، حضرت علی(ع) و امام رزرو مسجد سجاد مشهد حسین(ع) می باشد.

در واقع مضمون را از خارج آورده و دیوار ساختمان آرامگاه را بعنوان بستری مطلوب برای تصویب آثارش یافته میباشد. همینطور از طریقه رابطه با معماری نیز نگارگری ها فاقد هماهنگی بنیادی بوده و شاید استدلال آنرا بتوان در عدم اجرای هم‌زمان آن‌ها دانست بگونه ایکه غالبا اجرای این نقوش به پس از کامل شدن ساختمان گشوده می‌شود.

براین اساس معمار در هنگام تشکیل داد سازه جای خاصی را بعنوان بستر نگارگری در لحاظ نداشته و از طرفی نقاش سوای پیش گویی ساختار و صورت و تقسیم بندی دیوارها مبادرت به کشیدن نقوش نموده گاهی باطن درگاهیها را نگارگری کرده اند که نوعی کادربندی از روش طاقچه و درگاهی و رف برای نقوش ساخته شده است، مانند آقارودبند در دزفول آدرس مسجد سجاد مشهد ولی دربیشتر مورد ها قسمتهایی که میدان مشاهده کرد کبیر تری داشته اند گزینه اعتنا نگارگر بوده میباشد.

در چنین نگارگری ها نگارگر هم از نمای داخلی و هم از نمای بیرونی برای اخلاق و رفتار آثارش فایده می گرفته میباشد که هرمورد دارنده مزایای خاص خویش بوده میباشد، برای مثال نمای بیرونی زخم پذیری بیشتری داشته، ولیکن میدان روءیت کرد بزرگ تری را مشمول می‌گردد. در مقابل نمای داخلی ماندگارتر بوده، هر یک سری میدان رویت کرد محدودتری دارااست. درخصوص مفهوم ها نیز درون و بیرون سازه چندان تفاوتی نداشتند.

اندازه نگارگری ها تابع استاندارد خاصی شماره تلفن مسجد سجاد مشهد نبوده و معمولاً از بعد ها دیوار پیروی می کرده حتی گاه از بعدها دیوار نیز بالاتر رفته و با تغییر تحول زاویه دیوار به دیوار تازه نگارگری نیز ادامه یافته میباشد.

تزئینات گنبدخانه مشمول: محراب با کتیبه های مسجد سجاد مشهد گچبری مسئله اخرایی، نقوش هندسی با آجرهای لعاب دار، کتیبه هـای گچبری قضیه آبی رنگ که گرداگرد هشت ضلعی گنبدخانه چرخیده، لچکیهای نگارگری گردیده (گل و برگ)، مقرنس های گچبری بـا نقـوش آبی‌رنگ و اخرایی و خیشخانها (نورگیر و تهویه هوا) میباشد.
با دقت به کتیبه مو جود در محراب مسجد کاشان، این تزئینات مرتبط با بعداز ز‌لزله سال ۱۱۹۲ ه.ق کاشان یعنی سال ۱۲۰۷ ه.ق (عصر زندیه) و حکومت عبدالرزاق خان حکم کننده وقت کاشان می باشد.
محراب زندیه دارنده کتیبه های گچبری قضیه آبی رنگ و گچبریهای معدود پر رنگ با نقوش گل و برگ در حوالی کتیبه میانی و کاشی های شش ضلعی آبی رنگ سیاه در زیر محراب میباشد.
تک تک کتیبه های محراب مسجد جامع رزرو مسجد سجاد مشهد کاشان به خط ثلث در مسئله آبی ایفا گردیده است.
شبستان سابق مسجد کاشان (شبستان شمال غرب نخستین) در یک طبقه و از ۲۸ ردیف درست شده میباشد و مساحتی حدود ۸۱۳ مترمربع و دو محراب دارااست.
محراب سلجوقی در دهانه دوم شبستان جای‌دارد و در سقف شبستان فرورفته میباشد که در عصر ای آن را تغییر و تحول جهت داده و محراب دیگری با زاویه مختلف، روی آن بناکرده اند و محراب دوم، در دهانه ششم شبستان و در نیم هشتی دارنده مقرنس بندی، همجواری صحن مسجد قرار دارد و محراب با گچ پرشده میباشد.
شبستان شمال غرب دوم (فصل تابستان نشین و فصل‌زمستان نشین) با راهرویی از شبستان کهن جداگانه گردیده و با ۲۴ ردیف و مساحت ۵۰۰ مترمربع، در دوطبقه بناشده میباشد.
محراب شبستان فصل‌تابستان نشین، در دهانه نخستین شبستان واقع گردیده است ولی این محراب بسیار خرد میباشد و تنهاً به جهت ماهیت شبستان و اقامه نماز می اقتدار آن را تحت عنوان محراب شبستان معرفی کرد.
در شبستان فصل زمستان نشین محرابی با فرورفتگی و مقرنس بندی وجوددارد که در دهانه دوم شبستان فصل‌زمستان نشین میباشد
مسجد جامع کاشان دارنده سه شبستان، دو شبستان در ضلع شمال غربی که یک کدام از آن ها دو طبقه میباشد و یک شبستان خرد در ضلع جنوبی میباشد.
مسجد کاشان دارنده یکسری شبستان میباشد که شبستان اساسی در جوار گنبدخانه و ضلع شمال مسجد با جهت شمالی جنوبی واقع میباشد.
این شبستان دارنده ۲ محـراب اسـت کـه محـراب اساسی در بخش غربی شبستان قراردارد.
محراب دیگر مسجد جامع کاشان در امتداد محراب اساسی و دو سال بعداز تخریب مسجد در تاثیر ز‌لزله سال ۱۱۹۲ ه.ق، تاسیس شده است.
محراب اساسی مسجد کاشان گچ بری آدرس مسجد سجاد مشهد مسجد جامع کاشـان در ضـلع غربی شبستان شمالی مسجد قـرار دارااست.
محراب دارنده قوس گشنیزی سه برگی میباشد که گچبریهای پر رنگ با نقوش اسلیمی گل و برگ و دهان اژدری آژده کاری گردیده، به یار و همدم رنگهای آبی رنگ و اخرایی در دور نما نقوش، در نصیب طاقنمای فوقانی و لچکی، خطوط در هم تنیده گردیده به همدم برگهای آژده کاری گردیده در پیشانی طاقنما یفوقانی، کتیبه قرآنی پررنگ (آیه ۹ سوره آدینه) به خط ثلث در قوس طاقنمای فوقانی و نقش گشنیز سه برگی تکرار شونده به همپا برگهای شکاف دار و بگراند رنگی آبی‌رنگ و اخرایی در لبه طاقنمای تحتانی میباشد.
با ریزش محراب در بخش پیشانی طاقنمای فوقانی و قوس طاقنمای محراب، لایه ی زیرین گچبری محراب نمایان شد‌ه‌است که در آن کتیبه آبی به یار و همدم رنگهای مشکی و قرمز‌رنگ و زوار سبز رنگ، مشاهده میشود.
همینطور با آواربرداری از پشت بام شبستان، محرابی دیگر در ذیل محـراب نمایـان شد. این محراب نخستین مسجد جامع کاشان میباشد که هم زمان با تاسیس شبستان سازه شماره تلفن مسجد سجاد مشهد شد‌ه‌است.