کاخ در جمهوری اسلامی ایران شاخصه فرهنگ مسجد سجاد مشهد و تمدن و توان یک حکومت و عنصری مفید بر ساختار شهر و جنبه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ادوار تاریخی و محل معاش سلطان بوده میباشد. کاخ (palace)، کوشک، ارگ یا این که قصر، در لهجه های گوناگون به عمارت هـای بلند یا این که تعالی اطلاق میشود که محل اقامت خانواده سلطنتی، مقامات خوب رتبـه و تسلط بـوده و فضایی مشابه کوشک با تزیینات باشکوه داراست و دربین بسـتان سازه شـده اسـت
معماری کاخ ها از لحاظ کالبدی، انتظام بخـش شـهر و جلوه ای از بسط های معماری به شمار میروند. در کشور‌ایران کاخ در بی نقص ترین صورت خویش تیم ای از قسمت های اقامتی و تراس های اندرونی و ابنیه خدماتی بوده و در بی آلایش ترین وضعیت نیـز بنایی منفرد (کوشک) در ترکیـب بـا مـنظـر اسـت.
کاخ های کشور ایران بنابر حجم و التفات رزرو مسجد سجاد مشهد خویش طیف وسیع ای از و کاربری ها را داشته اند. تا قبل از اسلام کاخ های جمهوری اسلامی ایران کارکرد ترکیبی حکومتی سکونتی مذهبی داشته و هم زمان تحت عنوان معبـد و نیایشگاه مذهبی، قلعه دفاعی و مکانی برای سکونت حکمرانان، مراسم بارعام و تشریفات به کار گیری می شـد.
بعداز اسلام نیـز کاخ در کشور ایران کارکرد حکومتی سکونتی ادامه یافتـه امـا بااحـداث ابنیه همگانی و عام المنفعه در گیر نوعی رفـرم اجتماعی، به ویژه در بعد از ظهر صفوی، به طور تفکیک قسمت های حکومت از محل معاش فرمان روا گردیده و در بعضی مفاد کاخ باغات به روی مردم باز می شدند.
کارکردهای تفرجی در معماری کاخ با مقصود ساخت محیطی فرح قسمت همچون کاخ شکارها و کارکردهای نظارتی امنیتی به خواسته اشراف و رسیدگی بر بخشها حکمرانی از سایر کاربری های کاخ بـوده اسـت. بناهای تاریخی که در جمهوری اسلامی ایران بجا باقیمانده اند، بیشتر مسجد و آرامگاه میباشند؛ یعنی بناهایی که نزد عموم از احترام و تقدس منتفع بوده و همین دستور باعث گردیده‌است که در محافظت و حمایت آن‌ها کوشش خواهد شد.
از بناهای غیرمذهبی هم، آنهایی بیشتر بجا باقی مانده اند که جنبه عام المنفه داشته اند؛ مانند کاروانسراها یا این که آب انبار و بعضا از حمام ها. سنت وقف در سرزمینهای اسلامی عاملی اصلی برای آدرس مسجد سجاد مشهد دفاع، و حفظ از بناهای مذهبی و عام المنفعه در زمان اسلامی به شمار می آمد.
درین فی مابین کاخ ها که بناهای باشکوه دورانهای خویش بودند ، به‌این منجر که خیر جنبه مذهبی داشته و خیر عام المنفعه که سنت وقف به امداد آن ها بیاید، به مجبور با سپری شد دوران به مرگ طبیعی نابود می گردیدند و کمتر آدرس از آنان بجا میماند. به خصوص در سرزمینی مانند جمهوری اسلامی ایران که مصالح عمده ایجاد آجر ناپخته بوده میباشد، ماده ای که بیشترین فرسایش را دربرابر هوازدگی دارااست. شاید این مهمترین ادله اینگونه موضوعی باشد که چرا اینک کمتر کاخی را می قدرت در ارثیه ساختمانی بجامانده در کشور ایران یافت.
اما مرگ طبیعی فقط استدلال هلاکت کاخ های کشور‌ایران وجود ندارد. بنابر لحاظ هیلن براند در میهن های اسلامی بیان کننده بیشتر میل بر این بوده که هر حاکمی کاخ خودش را ابتدا زمامداری اش و در مکانی که خویش می پسندید، بسازد حتی بعضا حاکمان مشتاقانه کاخ قاضی قبل از خویش را ویران می کردند تا هم خویش را اصلی جلوه دهند و هم اینکه، از شماره تلفن مسجد سجاد مشهد مصالح آن برای کاخ خویش فایده مارک.
امامزاده محمدرضا لنگر